Bài soạn Ngữ văn 10 (Chân trời sáng tạo) - Bài: Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời

Soạn bài Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời
sách CTST
Tóm tắt Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời
Sau một quãng đường dài phiêu lưu đầy mạo hiểm, bất chấp mọi lời can ngăn,
vượt qua biết bao nhiêu thử thách thì Đăm Săn cũng đã đến được nhà của nữ thần
Mặt Trời. Khi biết tin chàng đến, nữ thần đã bỏ áy cũ và mặc một chiếc váy mới ra
đón tiếp. Đăm Săn đã bày tỏ trực tiếp mong muốn của mình với nữ thần rằng mình
muốn có hai vợ lẽ, muốn đưa nữ thần xuống trần để làm juê, làm êngai. Nữ thần đã
từ chối bởi nếu nàng ra đi thì muôn vật cũng sẽ bị ảnh hưởng theo. Dù Đăm Săn cố
gắng thuyết phục nhưng cũng không thành. Đăm Săn ra về đúng lúc mặt trời lên cao
nắng nóng nên đã gây cản trở cho người và ngựa.
Câu 1 trang 53 SGK Ngữ văn 10 tập 1 CTST
Những đặc điểm nào của cốt truyện sử thi đã được thể hiện trong văn bản Đăm Săn
đi chinh phục nữ thần Mặt Trời? (Có thể trả lời bằng cách lập bảng gồm hai cột, một
cột nêu tóm tắt các đặc điểm, một cột dành để đánh dấu vào đặc điểm tương ứng đã
được thể hiện trong văn bản).
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ văn bản.
- Đọc kĩ phần lí thuyết về những đặc điểm của cốt truyện sử thi tại phần Tri thức
Ngữ Văn.
- Tìm những đặc điểm tương ứng trong văn bản.
Lời giải chi tiết:
Đặc điểm cốt truyện sử
thi
Văn bản Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời
Thường xoay quanh
cuộc phiêu lưu và
những kì tích của người
anh hùng
Văn bản nói về cuộc đi chinh phục nữ thần Mặt Trời phải
trải qua biết bao gian nan, khó khăn, thử thách (đi hết rừng
rậm đên núi xanh, cỏ tranh xé tay, gai mây đâm chân,
không màng ăn uống) của Đăm Săn để đến được nhà nàng.
Sử dụng yếu tố kì ảo để
tô đậm tính phiêu lưu
- Chàng vươn bước lên cầu thang thì trong nhà người ta đã
nghe.
- Chàng vươn người trên sàn hiên thì trong nhà người ta đã
nghe.
- Lông chân như chải, lông đùi như chuốt à ngoại hình
Đăm Săn.
Câu 2 trang 53 SGK Ngữ văn 10 tập 1 CTST
Những đặc điểm nào của nhân vật sử thi đã được thể hiện trong văn bản Đăm Săn đi
chinh phục nữ thần Mặt Trời? (Có thể trả lời theo cách gợi ý ở câu hỏi 1).
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ văn bản.
- Đọc kĩ lí thuyết phần đặc điểm của nhân vật sử thi ở phần Tri thức Ngữ Văn.
- Tìm điểm tương ứng trong văn bản.
Lời giải chi tiết:
Đặc điểm của nhân vật sử
thi
Văn bản Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời
Là những người hiện
thân cho cộng đồng
Nhân vật anh hùng Đăm Săn là hiện thân cho cộng đồng
dân tộc người Ê-đê.
Sở hữu sức mạnh, tài
năng, lòng dũng cảm phi
thường
- Đăm Săn vì muốn chinh phục được nữ thần Mặt Trời
nên đã không ngại vượt qua mọi khó khăn, thử thách
trên con đường đi tới nhà nàng.
- Kiên quyết thực hiện mục đích của mình đến cùng,
không dễ dàng bỏ cuộc.
Luôn sẵn sàng đối mặt
với thử thách, hiểm nguy
Đăm Săn sẵn sàng đối mặt với những khó khăn trên
đường đi chinh phục nữ thần Mặt Trời (đi hết rừng rậm
đên núi xanh, cỏ tranh xé tay, gai mây đâm chân, không
màng ăn uống)
Câu 3 trang 53 SGK Ngữ văn 10 tập 1 CTST
Nêu một số dẫn chứng thể hiện tình cảm, cảm xúc của người kể chuyện đối với các
nhân vật sử thi trong văn bản Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời.
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ toàn bộ văn bản.
- Đưa ra một số dẫn chứng tiêu biểu.
Lời giải chi tiết:
- Nhân vật Đăm Săn:
+ Chi tiết miêu tả những khó khăn trên đường đi tới nhà nữ thần Mặt Trời của Đăm
Săn (đi hết rừng rậm đên núi xanh, cỏ tranh xé tay, gai mây đâm chân, không màng
ăn uống) => người kể chuyện muốn làm nổi bật sự dũng cảm, quyết tâm của Đăm
Săn.
+ “Người đi ra đi vào nhà trong nhà ngoài đưa mắt nhìn chàng, thấy chàng oai như
một vị thần”.
+ “Khách này mặc một áo lụa đẹp, thêm một áo chiến cũng thật là đẹp. Lông chân
như chải, lông đùi như chuốt. Tiếng nghe như chong chóng gõ mỏ. Khắp các tù
trưởng đầu làng không có một ai như khách cả” => người kể chuyện nhấn mạnh vẻ
đẹp riêng biệt của Đăm Săn.
- Nhân vật nữ thần Mặt Trời:
+ Chi tiết miêu tả vẻ đẹp của nàng: “Nàng mặc một váy ánh như sét, loáng như
chớp. Mái tóc vàng vén bên tai trông thật là đẹp (...) Thật không có một ai như nàng
cả” => người kể chuyện muốn nhấn mạnh vẻ đẹp mê hoặc lòng người của nàng – vẻ
đẹp khiến Đăm Săn say đắm.
Bài tập sáng tạo
Hình tượng mặt trời trong thần thoại, sử thi hoặc một số tác phẩm thơ ca nổi tiếng
thường là biểu tượng cho những gì cao quý, tốt đẹp như sự khai sáng, sự tái sinh, vẻ
đẹp hoàn hảo, vĩnh hằng,... Lấy cảm hứng từ một trong những biểu tượng ấy, bạn
hãy làm một bài thơ, vẽ một bức trang hoặc dựng một hoạt cảnh,...
Phương pháp giải:
- Hiểu rõ ý nghĩa của hình ảnh mặt trời.
- Tùy vào khả năng của bản thân để thể hiện rõ qua bài thơ, tranh vẽ, hoạt cảnh,...
Lời giải chi tiết:
Hãy bước cùng mặt trời.
Vào tận đáy chơi vơi.
Qua muôn trùng vực thẳm.
Sưởi ấm hồn đơn côi.
Hãy ngước nhìn mặt trời.
Tìm màu nắng tinh khôi.
Soi ngang dòng dĩ vãng.
Ưu phiền sẽ nhẹ trôi...