Bài giảng Ngữ văn 6 (Sách Chân trời sáng tạo) - Bài 7: Gia đình thương yêu - Văn bản: Những cánh buồm - Nguyễn Thị Hà

TRƯỜNG THCS ĐOÀN THỊ ĐIỂM 
LỚP 6A 
Bài 7: 
Gia đình thương yêu 
GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ HÀ 
KHỞI ĐỘNG 
Các em cùng xem video sau 
Tiết.. 
 NHỮNG CÁNH BUỒM 
	 Hoàng Trung Thông 
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC 
NHỮNG CÁNH BUỒM 
1. Về kiến thức : 
- Tri thức ngữ văn (t hơ , thơ tự do , yếu tố miêu tả và tự sự trong thơ, ngôn ngữ thơ ). 
- Tình cảm gia đình được thể hiện qua văn bản . 
- Đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc một bài thơ. 
MỤC TIÊU 
2 . Về n ăng lực: 
- Nhận biết và bước đầu nhận xét được một số nét độc đáo của bài thơ; nêu được tác dụng các yếu tố tự sự và miêu tả trong thơ. 
- Nhận biết được tình cảm, cảm xúc của người viết thể hiện qua ngôn ngữ thơ. 
- Biết tham gia thảo luận nhóm nhỏ về một vấn đề cần có giải pháp thống nhất . 
3 . Về p hẩm chất: 
- Nhân ái, chan hoà, yêu thương, quan tâm người khác, sống có ước mơ . 
I. Tìm hiểu chung 
1. Tác giả 
I. Tìm hiểu chung 
- Hoàng Trung Thông (192 5 – 1993 ) 
- Quê: Quỳnh Đôi, Quỳnh Lưu, Nghệ An 
- Thơ của ông giản dị, cô đọng, chứa đựng cảm xúc trong sáng. 
- Ông từng đảm nhiệm các chức trách quan trọng như cán bộ văn nghệ của khu ủy Liên khu IV , Ủy viên Tiểu ban văn nghệ Trung ương,  Thư ký tòa soạn Tạp chí Văn nghệ thuộc Hội Văn nghệ Việt Nam; Tổng biên tập báo Văn nghệ, Giám đốc Nhà xuất bản Văn học, Viện trưởng Viện Văn học  (giai đoạn 1976-1985) 
- Ngoài thơ ông còn viết phê bình văn học, giới thiệu thơ 
- Nhiều bài thơ của ông đã được phổ nhạc 
Hoàng Trung Thông 
NHỮNG BÀI THƠ HAY 
có ngắt dòng giữa các câu 
có vần điệu 
 thiên về diễn tả tình cảm, cảm xúc của người viết. 
 Một số dấu hiệu nhận biết đây là một bài thơ: 
1. Tác giả 
I. Tìm hiểu chung 
2. Tác phẩm 
a) Đọc và tìm hiểu chú thích 
1. Tác giả 
I. Tìm hiểu chung 
2. Tác phẩm 
a) Đọc và tìm hiểu chú thích 
- Cách đọc: Đọc toàn bài với giọng chậm rãi dịu dàng, trầm lắng phù hợp với việc diễn đạt tình cảm của cha với con. 
+Lời của con: ngây thơ, hồn nhiên 
+Lời của cha: ấm áp, dịu dàng thể hiện tình yêu con, cảm xúc tự hào về con, về tuổi thơ của mình, về sự tiếp nối cao đẹp của các thế hệ. 
*Lênh khênh: Cao quá mức, gợi sự gầy gò. 
*Chắc nịch: Chắc cứng, khoẻ mạnh. 
* Trầm ngâm : có dáng vẻ đang suy nghĩ, nghiền ngẫm điều gì. 
Ngắt nhịp: 
Cha mỉm cười / xoa đầu con nhỏ: 
“Theo cánh buồm / đi mãi đến nơi xa 
Sẽ có cây, có cửa / có nh à , 
Nhưng nơi đó cha chưa hề đi đến .” 
Hai cha con bước đi trên cát 
Ánh mặt trời rực rỡ biển xanh 
Bóng cha dài lênh khênh 
Bóng con tròn chắc nịch. 
Sau trận mưa đêm rả rích 
Cát càng mịn, biển càng trong. 
Cha dắt con đi dưới ánh mai hồng 
Nghe con bước lòng vui phơi phới. 
Con bỗng lắc tay cha khẽ hỏi: 
“Cha ơi! 
Sao xa kia chỉ thấy nước, thấy trời 
Không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người ở đó?” 
Cha mỉm cười xoa đầu con nhỏ: 
“Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa, 
Sẽ có cây, có cửa, có nhà, 
Vẫn là đất nước của ta, 
Ở nơi đó cha chưa hề đi đến.” 
Cha lại dắt con đi trên cát mịn, 
Ánh nắng chảy đầy vai, 
Cha trầm ngâm nhìn mãi cuối chân trời, 
Con lại trỏ cánh buồm xa nói khẽ: 
“Cha mượn cho con buồm trắng nhé, 
Để con đi 
Lời của con hay tiếng sóng thầm thì 
Hay tiếng của lòng cha từ một thời xa thẳm 
Lần đầu tiên trước biển khơi vô tận 
Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con. 
NHỮNG CÁNH BUỒM 
1. Tác giả 
I. Tìm hiểu chung 
2. Tác phẩm 
a) Đọc và tìm hiểu chú thích 
b) Tìm hiểu chung về văn bản 
- Đặc điểm của thể thơ trong văn bản 
- Thể thơ : 
thơ tự do 
- Xuất xứ : 
 Bài thơ được rút ra từ tập Những cánh buồm (1964) 
1. Tác giả 
I. Tìm hiểu chung 
2. Tác phẩm 
a) Đọc và tìm hiểu chú thích 
b) Tìm hiểu chung về văn bản 
 Kết hợp phương thức biểu cảm, tự sự, miêu tả 
- Đặc điểm của thể thơ trong văn bản 
- Bố cục: 
- Phương thức biểu đạt: 
- Thể thơ : 
thơ tự do 
BỐ 
CỤC 
P1: Từ đầu đến  lòng vui phơi phới 
 Miêu tả hình ảnh của người cha và người con đi dạo trên bãi cát 
P2: Tiếp theo đến để con đi 
 Cuộc trò chuyện của hai cha con và mong muốn của người con 
P 3 : Còn lại 
 Cảm nhận của người cha 
 Bài thơ được đánh giá là một trong những tác phẩm hay 
về ngôn từ, âm hưởng và có sức gợi cảm. 
II. Tìm hiểu chi tiết 
Hình ảnh hai cha con đi dạo trên bờ biển 
Hai cha con bước đi trên cát 
Ánh mặt trời rực rỡ biển xanh 
Bóng cha dài lênh khênh 
Bóng con tròn chắc nịch. 
Sau trận mưa đêm rả rích 
Cát càng mịn, biển càng trong. 
Cha dắt con đi dưới ánh mai hồng 
Nghe con bước lòng vui phơi phới. 
Hình ảnh hai cha con đi dạo trên biển 
Hình ảnh hai cha con đi dạo trên biển 
*YẾU TỐ TỰ SỰ TRONG BÀI THƠ 
- Câu hỏi của người con: 
- “ Cha ơi! 
Sao xa kia chỉ thấy nước, thấy trời 
Không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người ở đó ?” 
-“Cha mượn cho con buồm trắng nhé, 
Để con đi ” 
→ câu hỏi ngây thơ, hồn nhiên. Người con mong muốn mở rộng kiến thức, được đi nhiều nơi. 
2.Cuộc trò chuyện của hai cha con và mong muốn của người con 
Cha mỉm cười xoa đầu con nhỏ: 
“Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa 
Sẽ có cây, có cửa có nh à , 
Vẫn là đất nước của ta, 
Nhưng nơi đó cha chưa hề đi đến .” 
- Câu trả lời của người cha: 
→ người cha trầm ngâm, mỉm cười giảng giải cho con, từng bước nâng đỡ ước mơ con. 
=>Yếu tố tự sự giúp ta cảm nhận cuộc trò chuyện gần gũi, thân thiết của hai cha con. 
Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: 
 “Ánh nắng chảy đầy vai” 
*NGHỆ THUẬT ĐẶC SẮC 
→ làm tăng sức hấp dẫn cho câu thơ, giúp người đọc hình dung cụ thể về khung cảnh đẹp đẽ trên biển. 
Hình ảnh cánh buồm 
→ biểu tượng của ước mơ, khát vọng được đi xa, được mở rộng hiểu biết của người con. 
Dấu chấm lửng: 
Để con đi 
→ sự tiếp nối của thế hệ sau. 
 => Tình cảm yêu thương, trìu mến của người cha dành cho con và khát khao được khám phá những điều chưa biết của người con. 
3. Cảm nhận của người cha 
- Ước mơ của con gợi cho cha nhớ đến ước mơ thuở nhỏ của mình . 
Lời của con hay tiếng sóng thầm thì 
Hay tiếng của lòng cha từ một thời xa thẳm 
Lần đầu tiên trước biển khơi vô tận 
Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con. 
- Người cha tự hào khi thấy con mình cũng ấp ủ những ước mơ đẹp như ước mơ của mình thời thơ ấu. 
=> Sự tiếp nối của thế hệ trẻ thực hiện ước mơ của thế hệ đi trước. 
III. TỔNG KẾT 
1. Nghệ thuật 
- Kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả trong thơ 
- Thể thơ tự do dễ truyền tải nội dung 
- Ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, cảm xúc 
2. Nội dung 
-  Tình cảm cha con thân thiết, tràn đầy yêu thương 
- Ca ngợi ước mơ khám phá cuộc sống của trẻ thơ. Những ước mơ làm cho cuộc sống không ngừng tốt đẹp hơn. 
Họ và tên HS: .Lớp. 
 1 . Lựa chọn ít nhất một từ ngữ hoặc hình ảnh độc đáo trong mỗi phần của bài thơ Những cánh buồm và giải thích vì sao em chọn từ ngữ, hình ảnh ấy: 
2. Em nhận xét như thế nào về tình cảm, cảm xúc của tác giả thể hiện qua bài thơ? 
PHIẾU BÀI TẬP 
Bài thơ 
Từ ngữ, hình ảnh độc đáo 
Giải thích 
Phần 1 
( Từ đầu đến  lòng vui phơi phới) 
Phần 2 
(Tiếp theo đến để con đi) 
Phần 3 
(Còn lại) 
LUYỆN TẬP 
VẬN DỤNG 
	 1. HS nghe video Cha già rồi đúng không , kết hợp với văn bản vừa học nêu suy nghĩ của em về tình cảm cha - con. Em sẽ làm gì để thể hiện tình cảm của mình dành cho người cha kính yêu. 
2. Văn bản Những cánh buồm gợi cho em cảm xúc và suy nghĩ gì về ước mơ, khát vọng của con người? 
H ƯỚNG DẪN TỰ HỌC 
HS đọc lại bài thơ, xem lại nội dung bài học 
Xem trước bài Mây và Sóng (SGK Ngữ văn 6, tập 2, Tr.30) 
Chuẩn bị bài dựa vào câu hỏi trong Phiếu học tập. 
TẠM BIỆT 
CHÚC CÁC EM NHIỀU SỨC KHỎE VÀ CÓ NHỮNG TIẾT HỌC THÚ VỊ. 
GV: Lê Thị Xuân Huyền