Giáo án chuyên đề học tập Ngữ văn 11 (Chân trời sáng tạo) - Chuyên đề 1: Tập nghiên cứu và viết báo cáo về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam - Thu Huyền

A. NỘI DUNG VÀ THỜI LƯỢNG THỰC HIỆN.

I. CÁC NỘI DUNG CẦN THỰC HIỆN:

- Viết báo cáo về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.

- Thuyết trình kết quả nghiên cứu về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.

II. THỜI LƯỢNG THỰC HIỆN: 10 tiết (9 tiết dạy trên lớp, 1 tiết HS tự học ở nhà)

- Phần thứ nhất: Tìm hiểu yêu cầu và cách thức nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam

- Phần thứ hai: Viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam

- Phần thứ ba: Thuyết trình một vấn đề văn học trung đại Việt Nam

- Bài tập thực hành: 01 tiết ở nhà.

B. MỤC TIÊU KHI XÂY DỰNG CHUYÊN ĐỀ HỌC TẬP

I. NĂNG LỰC

Năng lực chung Phát triển năng lực tự chủ và tự học; năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua hoạt động thực hiện các nhiệm vụ học tập.

Năng lực đặc thù Phát triển năng lực ngôn ngữ và năng lực văn học thông qua việc thực hiện các nhiệm vụ học tập, cụ thể: đọc, hiểu, tập nghiên cứu, viết báo cáo, thuyết trình trao đổi, trong quá trình học tập chuyên đề nhằm đáp ứng các yêu cầu cần đạt sau:

- Biết các yêu cầu và cách thức nghiên cứu một vấn đề của văn học trung đại Việt Nam.

- Vận dụng được một số hiểu biết từ chuyên đề để đọc hiểu và viết về văn học trung đại Việt Nam.

- Biết viết một báo cáo nghiên cứu.

- Biết thuyết trình một vấn đề của văn học trung đại Việt Nam.

 

docx 26 trang Thu Lụa 30/12/2023 6161
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo án chuyên đề học tập Ngữ văn 11 (Chân trời sáng tạo) - Chuyên đề 1: Tập nghiên cứu và viết báo cáo về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam - Thu Huyền", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

Tóm tắt nội dung tài liệu: Giáo án chuyên đề học tập Ngữ văn 11 (Chân trời sáng tạo) - Chuyên đề 1: Tập nghiên cứu và viết báo cáo về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam - Thu Huyền

Giáo án chuyên đề học tập Ngữ văn 11 (Chân trời sáng tạo) - Chuyên đề 1: Tập nghiên cứu và viết báo cáo về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam - Thu Huyền
CHUYÊN ĐỀ 1:
TẬP NGHIÊN CỨU VÀ VIẾT BÁO CÁO VỀ MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM
(10 tiết)
(Thực hiện từ tuần thứ nhất đến tuần thứ mười; mỗi tuần 1 tiết. Tiết ôn tập: HS thực hiện ở nhà)
A. NỘI DUNG VÀ THỜI LƯỢNG THỰC HIỆN.
I. CÁC NỘI DUNG CẦN THỰC HIỆN:
- Viết báo cáo về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
- Thuyết trình kết quả nghiên cứu về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
II. THỜI LƯỢNG THỰC HIỆN: 10 tiết (9 tiết dạy trên lớp, 1 tiết HS tự học ở nhà)
- Phần thứ nhất: Tìm hiểu yêu cầu và cách thức nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam
- Phần thứ hai: Viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam
- Phần thứ ba: Thuyết trình một vấn đề văn học trung đại Việt Nam
- Bài tập thực hành: 01 tiết ở nhà.
B. MỤC TIÊU KHI XÂY DỰNG CHUYÊN ĐỀ HỌC TẬP
I. NĂNG LỰC
Năng lực chung
Phát triển năng lực tự chủ và tự học; năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua hoạt động thực hiện các nhiệm vụ học tập.
Năng lực đặc thù
Phát triển năng lực ngôn ngữ và năng lực văn học thông qua việc thực hiện các nhiệm vụ học tập, cụ thể: đọc, hiểu, tập nghiên cứu, viết báo cáo, thuyết trình trao đổi,  trong quá trình học tập chuyên đề nhằm đáp ứng các yêu cầu cần đạt sau:
- Biết các yêu cầu và cách thức nghiên cứu một vấn đề của văn học trung đại Việt Nam.
- Vận dụng được một số hiểu biết từ chuyên đề để đọc hiểu và viết về văn học trung đại Việt Nam.
- Biết viết một báo cáo nghiên cứu.
- Biết thuyết trình một vấn đề của văn học trung đại Việt Nam.
II. PHẨM CHẤT
- Trân trọng vẻ đẹp tâm hồn dân tộc qua những tác phẩm văn học trung đại Việt Nam
- Biết yêu quý cộng đồng, sống có trách nhiệm với gia đình và xã hội.
- Yêu thích việc nghiên cứu.
C. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Về phía học sinh: Chuyên đề học tập ngữ văn lớp 11, hồ sơ, tài liệu, sách tham khảo, tranh, ảnh, bảng biểu, video clip,
2. Về phía giáo viên:
- SGK, SGV chuyên đề học tập Ngữ văn 11, Bộ Chân trời sáng tạo.
- Một số tranh ảnh có trong SGK được phóng to.
- Phiếu học tập để học sinh chuẩn bị nội dung thảo luận.
- Bút màu, giấy A0 để HS trình bày sản phẩm.
- Tài liệu tham khảo sách báo tạp chí về văn học dân gian, máy tính hoặc điện thoại thông minh có kết nối internet, máy chiếu.
D. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
Trần Hương -0846931663 Trường THPT Lộc Ninh
Dạy học phần thứ nhất: 	
TÌM HIỂU YÊU CẦU VÀ CÁCH THỨC NGHIÊN CỨU 
MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Kết nối – tạo hứng thú cho học sinh, chuẩn bị tâm thế tiếp cận kiến thức về kiểu bài, kết nối kiến thức trong cuộc sống vào nội dung của bài học
b. Nội dung hoạt động: 
 Anh/ chị hãy nêu cách thức tìm hiểu về một vấn đề văn học dân gian ( Chuyên đề 10)
c. Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS, cảm nhận ban đầu về vấn đề đặt ra trong tiết học
d. Tổ chức thực hiện hoạt động: 
Hoạt động của GV &HS
Dự kiến sản phẩm
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
 - Anh/ chị hãy nêu cách thức tìm hiểu về một vấn đề văn học dân gian ( Chuyên đề 10)
 - Anh/ chị đã được học văn học trung đại chưa? Nếu đã được học, hãy nêu những tác phẩm văn học đã được học.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 - HS suy nghĩ bằng kĩ thuật công não, phản hồi nhanh.
 - GV quan sát, gợi ý nếu cần.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
- HS trả lời theo ý nghĩ cá nhân
- Các HS khác quan sát, bổ sung ý kiến.
Bước 4: Kết luận, nhận định:
GV nhận xét, dẫn vào nội dung bài học.
 GV dẫn vào bài:
Văn học trung đại hình thành và phát triển từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX, gắn với sự thăng trầm của chế độ phong kiến Việt Nam, chịu ảnh hưởng của nền văn học Trung Quốc. Văn học được viết bằng chữ Hán và chữ Nôm. Với những tên tuổi như: Đặng Trần Côn (Chinh phụ ngâm), Nguyễn Gia Thiều (Cung oán ngâm khúc), Ngô Gia Văn Phái (Hoàng Lê nhất thống chí), Nguyễn Du (Truyện Kiều), thơ Hồ Xuân Hương, thơ Bà Huyện Thanh Quan, 
 Nhưng chúng ta chỉ mới nghiên cứu trên đơn vị một tác phẩm thuộc văn học trung đại Việt Nam, hôm nay chúng ta sẽ tập nghiên cứu và viết báo cáo về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
 Câu trả lời của học sinh
 HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
a. Mục tiêu chung: 
- Hướng dẫn HS biết các yêu cầu và cách thức nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
GV hướng dẫn học sinh tập nghiên cứu bằng các phương pháp và các thao tác tiến hành nghiên cứu một vấn đề, bao gồm: xác định đề tài, vấn đề, mục tiêu, nội dung và lập kế hoạch nghiên cứu; thu thập, xử lý và tổng hợp thông tin về đề tài; vấn đề nghiên cứu.
- Vận dụng được một số hiểu biết từ chuyên đề để đọc hiểu và viết về văn học trung đại Việt Nam.
b. Nội dung hoạt động: Vận dụng tổng hợp các kĩ năng để tập nghiên cứu
- HS hoạt động cá nhân: đọc và thu thập thông tin kết hợp làm việc nhóm
- GV hướng dẫn HS cách thức tìm hiểu và trình bày.
c. Sản phẩm: Kết quả trình bày của HS, phiếu học tập.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
HĐ của GV và HS
Dự kiến sản phẩm
Thao tác 1: HƯỚNG DẪN PHÂN TÍCH NGỮ LIỆU THAM KHẢO
a. Mục tiêu cụ thể: Giúp HS tìm hiểu và phân tích một văn bản nghiên cứu về vấn đề văn học trung đại Việt Nam, từ đó rút ra cách thức nghiên cứu.
b. Nội dung hoạt động: 
- HS hoạt động cá nhân và thảo luận theo bàn: đọc văn bản ngữ liệu và thu thập thông tin, trả lời các câu hỏi SGK.
- GV hướng dẫn HS cách thức tìm hiểu và trình bày.
c. Sản phẩm: Kết quả trình bày của HS, phiếu học tập.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
Bước 1: GV giao nhiệm vụ: 
- GV yêu cầu HS đọc kĩ văn bản tham khảo SGK “ Truyện Lục Vân Tiên và lí tưởng đạo nghĩa của nhân dân” – Lê Trí Viễn (trang 6 – 9) và dựa vào gợi ý ở phía lề phải văn bản để phân tích mẫu.
- GV hướng dẫn HS thảo luận theo bàn để trả lời các câu hỏi (bao gồm các câu hỏi gợi ý phân tích ở SGK/ Tr 11):
- Bài nghiên cứu được viết với mục đích gì? Mục đích ấy đã được thực hiện qua nội dung, hình thức nghiên cứu như thế nào?
- Xác định vấn đề, câu hỏi, phương pháp / thao tác nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu, các vấn đề, khía cạnh liên quan cần tiếp tục nghiên cứu trong văn bản trên. Từ bài nghiên cứu, hãy chỉ ra một số yêu cầu cần đáp ứng khi nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam
- Bài nghiên cứu trên đã mang lại cho bạn những thông tin hay nhận thức gì mới về tác phẩm Lục Vân Tiên và sáng tác văn học của tác giả Nguyễn Đình Chiểu?
- Bạn học hỏi được được điều gì trong cách thực hiện công việc nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại qua bài viết về truyện Lục Vân Tiên?
-.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ:
- HS thảo luận theo bàn, trả lời các câu hỏi 1-4 SGK.
- GV quan sát, khuyến khích
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
- Đại diện một số cặp đôi phát biểu.
- Các HS còn lại lắng nghe, nhận xét, bổ sung nếu cần.
Bước 4: Đánh giá, chuẩn kiến thức:
GV nhận xét, chuẩn kiến thức.
I. PHÂN TÍCH NGỮ LIỆU THAM KHẢO
Đọc văn bản: “Truyện Lục Vân Tiên và lí tưởng đạo nghĩa của nhân dân” (Lê Trí Viễn)
1. Mục đích viết văn bản: 
 Bài nghiên cứu không chỉ đơn thuần là vấn đề chính tà, thiện ác như trong truyện thơ dân gian. Câu chuyện còn phản ánh nét xã hội - lịch sử cụ thể, đậm màu sắc của xã hội phong kiến suy thoái đời Nguyễn. 
2. Xác định vấn đề, câu hỏi, phương pháp / thao tác nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu, các vấn đề, khía cạnh liên quan cần tiếp tục nghiên cứu trong văn bản:
- Vấn đề nghiên cứu : Chính tà, thiện ác trừu tượng, vấn đề đạo đức.
- Phạm vi nghiên cứu trong xã hội phong kiến.
- Các vấn đề, khía cạnh cần tiếp tục nghiên cứu như đạo nghĩa trong thời kỳ phong kiến, gốc rễ hiện thực,..
3. Những thông tin văn bản mang lại
 Bài nghiên cứu đã mang lại cho độc giả những thông tin trần thực về xã hội phong kiến thời xưa, về sự hiếu thảo của người con trong xã hội cũ.
4. Cách thực hiện công việc nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại:
+ Nhận định được thời điểm ra đời của truyện
+ Cách tác giả khái quát và đưa ra các nhận định về giá trị nội dung tác phẩm Lục Vân Tiên.
+ Ranh giới giữa các đoạn và sự chuyển tiếp các luận điểm.
+ Cách thức lật đi lật lại vấn đề.
Thao tác 2: TÌM HIỂU YÊU CẦU CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM
a. Mục tiêu cụ thể: Giúp HS đọc, nhận diện và phân biệt được một vấn đề văn học trung đại Việt Nam. Một số yêu cầu cụ thểbncuar việc nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam
b. Nội dung hoạt động: 
- HS đọc nội dung về Tri thức Ngữ văn và hệ thống hoá các luận điểm vào phiếu học tập.
- GV hướng dẫn HS cách thức tìm hiểu và trình bày.
c. Sản phẩm: Kết quả trình bày của HS, phiếu học tập.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
Bước 1: GV giao nhiệm vụ: 
GV yêu cầu HS đọc mục I. Khái quát vấn đề văn học dân gian trong SGK, kết hợp với sự chuẩn bị ở nhà để hệ thống hoá các luận điểm của phần Tri thức Ngữ văn, hoàn thành phiếu học tập 01 như sau:
Phiếu HT 01: BẢNG TÌM HIỂU VỀ VẤN ĐỀ VĂN HỌC DÂN GIAN
1. Văn học trung đại Việt Nam
Khái niệm
Đặc điểm
Các giai đoạn 
Tác giả, tác phẩm tiêu biểu
2.Một số yêu cầu cụ thể của việc nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
HS đọc mục I. Khái quát về vấn đề văn học dân gian trong SGK và tái hiện lại kiến thức trong phần đó, hoàn thành Phiếu học tập 01
Bước 3: Báo cáo sản phẩm 
- Đại diện của nhóm trình bày 
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện 
GV nhận xét và chuẩn kiến thức.
II. TÌM HIỂU YÊU CẦU CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM
Phiếu HT 01: BẢNG TÌM HIỂU VỀ VẤN ĐỀ VĂN HỌC DÂN GIAN
1. Văn học trung đại Việt Nam
Khái niệm
Là nền văn học viết bằng chữ Hán và chữ Nôm hình thành và phát triển trong hơn 10 thế kỉ, từ trước thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX. 
Đặc điểm
- Có sự kết hợp giữa chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa nhân văn.
- Xu hướng tiếp thu các yếu tố văn học, văn hoá nước ngoài trên tinh thần Việt hoá để vừa tự làm giàu, làm mới, vừa bảo lưu bản sắc của văn học dân tộc
Các giai đoạn
-Từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XV.
-Từ thế kỉ XVI đến hết thế kỉ XVII.
-Từ thế kỉ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XIX.
-Nửa cuối thế kỉ XIX.
Tác giả, tác phẩm tiêu biểu
- Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Dữ, Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, ....
2.Một số yêu cầu cụ thể của việc nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại
- Chọn lọc được vấn đề phù hợp, vừa sức, có ý nghĩa, cung cấp thêm thông tin hay nhận thức mới mẻ cho người đọc.
- Căn cứ chủ yếu để tìm hiểu, nghiên cứu:
 + Ngữ liệu, dẫn liệu từ tác phẩm.
 + Tìm hiểu và huy động nhiều tri thức liên quan (tri thức về thể loại, ngônnguwx, lịch sử, ...) 
- Với mỗi dạng đề nghiên cứu, cần sử dụng tri thức nền và cách thức, thao tác thực hiện phù hợp.
- Kết quả tìm hiểu về vấn đề cần được tổng hợp, khái quát và ghi chép một cách có hệ thống dưới dạng sườn bài, sơ đồ tư duy, đồ hoạ thông tin.
Thao tác 3: TÌM HIỂU CÁCH THỨC, QUY TRÌNH THỰC HIỆN NGHIÊN CỨU MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM
a. Mục tiêu cụ thể: Giúp HS hiểu cách thức tiến hành nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam, có khả năng hoàn thành các bài tập trên lớp và tạo lập được đề cương nghiên cứu.
b. Nội dung hoạt động: 
- HS đọc nội dung mục III. Tr 11- 21 SGK và hệ thống hoá các luận điểm, hoàn thành các yêu cầu, bài tập theo Phiếu học tập.
- GV hướng dẫn HS cách thức tìm hiểu và trình bày.
c. Sản phẩm: Kết quả trình bày của HS, phiếu học tập.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
1. ĐỌC NGỮ LIỆU THAM KHẢO
 Văn bản: “ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG TRUYỆN KIỀU”
a. Mục tiêu: Hoạt động này hướng dẫn học sinh tìm hiểu cách tác giả nghiên cứu một vấ ... ọ tác giả, theo chuẩn APA):
- Đào Duy Anh,1958, Khảo luận truyện Thúy Kiều, NXB Văn hóa, Hà Nội.
- Triệu Nghị Hành, 1998, Khi người nói được nói tới, Bắc Kinh, NXB Đại học Nhân Dân.
- D.S Likhachev, 1978, Văn học Nga cổ và thời hiện đại, Tạp chí Văn học Nga, số 4.
- M. Bakhtin,1975, Những vấn đề văn học và mĩ học, NXB Văn học nghệ thuật, Matxcova.
- Thanh Tâm Tài Nhân, 1995, Kim Vân Kiều truyện, NXB Hoa Hạ.
- Nguyễn Duy Cần, 1971, Con người toàn diện của Nguyễn Đình Chiểu, Văn hóa tập san, số 3,4.
- Dương Quảng Hàm, 1939, Văn học Việt Nam, Hà Nội.
b. Sắp xếp lại các tài liệu tham khảo theo chuẩn APA đối với một trong hai danh mục tài liệu tham khảo được liệt kê cuối văn bản nghiên cứu trích trong chuyên đề này của tác giả: Lê Trí Viễn (tr 11). Trần Đình Sử (tr 18)
Trả lời:
- Đào Duy Anh,1958, Khảo luận truyện Thúy Kiều, NXB Văn hóa, Hà Nội.
- Triệu Nghị Hành, 1998, Khi người nói được nói tới, Bắc Kinh, NXB Đại học Nhân Dân.
- D.S Likhachev, 1978, Văn học Nga cổ và thời hiện đại, Tạp chí Văn học Nga, số 4.
- M. Bakhtin,1975, Những vấn đề văn học và mĩ học, NXB Văn học nghệ thuật, Matxcova.
- Thanh Tâm Tài Nhân, 1995, Kim Vân Kiều truyện, NXB Hoa Hạ.
- Nguyễn Duy Cần, 1971, Con người toàn diện của Nguyễn Đình Chiểu, Văn hóa tập san, số 3,4.
- Dương Quảng Hàm, 1939, Văn học Việt Nam, Hà Nội.
Bài tập 3: Tra cứu các điển tích, điển cố trong các trường hợp dưới đây:
(a) Vân Tiên tả đột hữu xung
Khác nào Triệu Tử mở vòng Đương Dương.
( Lục Vân Tiên - Nguyễn Đình Chiểu)
(b) Trước sau nào thấy bóng người,
Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông.
( Truyện Kiều - Nguyễn Du)
(c) Công danh nam tử còn vương nợ,
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ Hầu.
( Thuật hoài- Phạm Ngũ Lão)
Trả lời:
(a) Khắc họa được vẻ đẹp của một dũng tướng thời xưa,
(b) Hai câu là phỏng dịch hai câu của Thôi Hộ đời Đường “Nhân diện bất tri hà xứ khứ, Đào hoa y cựu tiếu đông phong”, nghĩa là “Mặt người không biết đi đâu mất, Hoa đào vẫn cười với gió đông như cũ”. Nguyễn Du thêm vào mấy chữ “trước”, “sau”, “năm ngoái” để cụ thể hoá tâm trạng của Kim Trọng, để chuyển một tứ thơ đã quen thuộc thành mới mẻ.
(c) nhân vật kì tài thời Tam Quốc, một bậc trung quân, có công giúp Lưu Bị thống nhất nhà Hán)
Bài tập 4: Ở bài tập 2, bạn đã lập kế hoạch nghiên cứu cho một trong các vấn đề dưới đây:
- Dấu ấn tiểu sử của Nguyễn Đình Chiểu trong truyện thơ Lục Vân Tiên.
- Điển tích, điển cố trong Truyện Kiều của Nguyễn Du hoặc Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu.
- Bút pháp miêu tả nội tâm nhân vật của Nguyễn Du qua các trích đoạn Trao Duyên, Thúy Kiều hầu rượu Hoạn Thư- Thúc Sinh.
Trả lời:
Dựa vào kế hoạch đã có, lập dàn ý chi tiết cho một trong ba vấn đề nêu trên.
- Mở đầu: giới thiệu đề tài, nêu vấn đề cụ thể hóa đề tài/ câu hỏi nghiên cứu.
+ Đề tài  Dấu ấn tiểu sử của Nguyễn Đình Chiểu trong truyện thơ Lục Vân Tiên.
-Phần chính: Xác định giả thuyết nghiên cứu/ cơ sở của việc nghiên cứu, kết quả nghiên cứu theo các phần / chương/ mục chính, lập luận, minh chứng, lí giải vấn đề.
- Kết luận: Khẳng định lại các kết quả nghiên cứu, chỉ ra sự phù hợp giữa các kết quả.
Phần thứ ba: THUYẾT TRÌNH MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM
HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a) Mục tiêu: Kích hoạt hiểu biết nền của HS về đặc điểm kiểu bài báo cáo về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam; những nội dung chính trong bài báo cáo; quy trình thực hiện bài thuyết trình. Tạo tâm thế hứng khởi, chủ động tích cực cho HS trước khi vào bài mới.
b) Nội dung: GV đặt cho HS những câu hỏi gợi mở vấn đề về kiểu bài, nội dung chính, quy trình thực hiện bài báo cáo một vấn đề đã hc từ bài học trước.
c) Sản phẩm: câu hỏi xoay quanh những nội dung trên, câu trả lời của học sinh.
d) Tổ chức thực hiện: 
Hoạt động của gv và hs
Dự kiến sản phẩm
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
GV phát vấn, yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
1. Kiểu bài báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề văn học trung đại có đặc điểm gì?
2. Những nội dung chính trong bài báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề văn học trung đại là gì?
3. Nêu quy trình thực hiện một bài thuyết trình.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ. HS lắng nghe, suy nghĩ. Thực hiện cá nhân.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
HS trả lời cá nhân, các HS khác lắng nghe câu trả lời, nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
GV nhận xét, tổng hợp những hiểu biết của học sinh.
GV chốt vấn đề, hướng dẫn HS xác định nhiệm vụ phần thuyết trình: dựa vào kết quả đã thực hiện ở phần viết, HS chuyển hoá nội dung bài viết thành nội dung bài thuyết trình. HS thực hành nói và nghe để luyện tập trình bày báo cáo kết quả nghiên cứu.
HS kích hoạt được những kiến thức nền đã học từ những bài học trước, liên quan đến quy trình thực hiện bài thuyết trình.
 B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (Cách thức thuyết trình giới thiệu về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam)
a. Mục tiêu: Xác định quy trình thực hiện một bài thuyết trình kết quả nghiên cứu về một vấn đề văn học trung đại; thuyết trình báo cáo nghiên cứu.
b. Nội dung: Củng cố, chuyển hoá kiến thức đã học bằng phương pháp thuyết trình.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS, kết quả thuyết trình.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của gv và hs
Dự kiến sản phẩm
Hoạt động 1: Chuẩn bị thuyết trình
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- Gv chuyển giao nhiệm vụ: 
GV nêu một số câu hỏi:
Khi chuyển nội dung bài báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề văn học trung đại sang bài thuyết trình, cần chú ý điều gì?
(2) Bạn sẽ thuyết trình ở đâu? Trong thời gian bao lâu?
(3) Đối tượng người nghe là ai? Cần lưu ý gì về đối tượng người nghe này khi thực hiện bài thuyết trình?
(4) Bạn sẽ chọn cách thuyết trình nào? Dự kiến lựa chọn các phương tiện phi ngôn ngữ nào để hỗ trợ? Hãy dự kiến câu hỏi của người nghe và câu trả lời của nhóm cho câu hỏi ấy.
(5) Hoàn thành PHT các ý chính trong bài thuyết trình. 
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ. HS trao đổi thảo luận nhóm trả lời câu hỏi và hoàn thành phiếu học tập.
Bước 3: Báo cáo kết quả thảo luận
HS trình bày kết quả thảo luận. 
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: GV kiểm tra, chỉnh sửa bổ sung để HS đủ điều kiện thực hiện nhiệm vụ tiếp theo.
Hoạt động 2: Trình bày bài nói
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV tổ chức trên lớp, có thể tổ chức dưới dạng cuộc thi: Cuộc thi nhà nghiên cứu trẻ; Cuộc thi nghiên cứu khoa học học sinhhoặc tổ chức buổi toạ đàm về văn học trung đại Việt Nam – tạo diễn đàn cho tất cả các nhóm HS đều có cơ hội trình bày bài thuyết trình của mình.
- GV công bố tiêu chí đánh giá dựa vào bảng kiểm SGK/ tr32-33. 
- Hướng dẫn HS sử dụng phiếu học tập Ghi chép buổi thuyết trình kết quả nghiên cứu về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam 
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ. 
HS tiếp nhận nhiệm vụ, sẵn sàng trình bày.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
Các nhóm HS tham gia cuộc thi/toạ đàm trình bày bài thuyết trình, HS khác lắng nghe, theo dõi, ghi chép, phản hồi, đặt câu hỏi cho phần trình bày của bạn
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
GV tổng kết, phân giải những vấn đề học sinh phản hồi, tổ chức bình chọn, công bố các giải thưởng dành cho phần báo cáo, phần đặt câu hỏi
Hoạt động 3: trao đổi và đánh giá
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
GV hướng dẫn HS tự đánh giá bài thuyết trình của mình và đánh giá bài thuyết trình của bạn, rút kinh nghiệm cho bản thân.
HS hoàn thành PHT.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ. 
HS lắng nghe, tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận. HS trình bày kết quả, trao đổi với các thành viên khác trong nhóm để rút kinh nghiệm chung và cho bản thân.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ. GV định hướng hỗ trợ HS những ưu điểm cần phát huy và những điểm cần điều chỉnh khi thực hiện phần thuyết trình kết quả báo cáo về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP (Thực hành)
a. Mục tiêu: Củng cố, nâng cao kĩ năng trình bày về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
b. Nội dung: Sử dụng kiến thức đã học để thực hiện bài nói và trình bày nghiên cứu về một vấn đề văn học trung đại bất kì trong phạm vi hiểu biết, quan tâm của học sinh. 
c. Sản phẩm học tập: bài thuyết trình của HS (bài nói ngắn gọn về một khía cạnh, vấn đề cụ thể)
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
HS tham khảo một số khía cạnh/vấn đề SGK/33
Hoặc tự chọn vấn đề mình quan tâm.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ. HS tiếp nhận yêu cầu, lắng nghe, động não.
Bước 3: Báo cáo kết quả 
- Gv tổ chức hoạt động, gọi 4-5 HS trình bày sản phẩm
- HS khác nhận xét, bổ sung, phản biện câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại vấn đề.
 Câu hỏi:
- Từ " đế" trong nguyên tác bài thơ Nam quốc sơn hà ( tương truyền của Lý Thường Kiệt).
- Nguyễn Trãi là anh hùng hay Nghệ sĩ?
- Phải chăng" những điều trông thấy mà đau đớn lòng" là nội dung bao trùm trong nhiều tác phẩm của Nguyễ Du?
- Vì sao Nam Bộ dùng từ "kể thơ Vân Tiên", "nói thơ Vân Tiên" mà không dùng " "đọc thơ Vân Tiên"
Gợi ý:
- Ý tưởng ấy nằm ngay ở câu đầu “Nam quốc sơn hà Nam Đế cư”, trong đó linh hồn của câu (và của cả bài) chính là chữ “Đế” mà tất cả các bản dịch đều chuyển thành “vua”  (“Nước Nam Việt có vua Nam Việt”, “Non sông nước Nam vua Nam coi”, “Sông núi nước Nam vua Nam ở”).
Dịch như vậy vì các dịch giả đã quên rằng từ “vua” của chữ quốc ngữ lại bao hàm hai từ Hán là “Đế” và “Vương”. Tuy cùng có hàm nghĩa “vua”, nhưng hai loại vua này có địa vị cách nhau rất xa.
Từ đó dẫn đến sự phân biệt rạch ròi giữa “Đế” và “Vương”: “Đế” là Hoàng Đế Trung Hoa - thiên tử độc nhất trong thiên hạ; còn “Vương” là vua các nước chư hầu - tức bầy tôi của “Đế” và do Hoàng Đế Trung Hoa phong cho hay chấp nhận.
Bài thơ Nam quốc sơn hà chính là bản tuyên ngôn phủ định cái thế giới quan dẫn tới mối quan hệ phi lý đó, để khẳng định nền độc lập của nước ta với sự đối sánh ngang hàng giữa Nam quốc (của Hoàng đế ta) với Bắc quốc (của Hoàng đế Tàu).
- Khi cuộc khởi nghĩa thành công vào năm 1428, Nguyễn Trãi trở thành khai quốc công thần của triều đại quân chủ nhà Hậu Lê trong Lịch sử Việt Nam. Ông được UNESCO vinh danh là "Danh nhân văn hóa thế giới" và là 1 trong 14 anh hùng tiêu biểu của dân tộc Việt Nam.
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG (HS thực hiện ở nhà)
a. Mục tiêu: Vận dụng hiểu biết và kĩ năng để thực hành thuyết trình báo cáo nghiên cứu về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
b. Nội dung: thực hiện video thuyết trình, tham gia diễn đàn
c. Sản phẩm học tập: bài thuyết trình của HS, video, clip HS thực hiện
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV giao nhiệm vụ HS quay video, tạo clip thuyết trình vấn đề văn học trung đại bất kì tự chọn.
- Đăng lên nhóm học tập bộ môn hoặc Padlet (do GV tạo để trao đổi học tập)
-Thực hiện ở nhà. Thời gian hoàn thiện sản phẩm đăng lên mạng: 1 tuần. 
- HS thực hiện bình chọn , nhận xét cho nhau trực tiếp trên nhóm.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ. 
- HS tiếp nhận nhiệm vụ. 
- Gv đôn đốc, giúp đỡ HS trong quá trình thực hiện nhiệm vụ qua các kênh thông tin trao đổi giữa GV và HS.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
HS đăng video, clip thuyết trình
Bình luận, thảo luận, đánh giá trực tiếp lẫn nhau trên Padle hoặc nhóm.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
GV tổng kết, đánh giá, cho điểm dựa trên kết quả thực hiện của học sinh.
  Clip , video thuyết trình của học sinh đăng trên nhóm lớp hoặc Padlet
Hướng dẫn tự học

File đính kèm:

  • docxgiao_an_chuyen_de_hoc_tap_ngu_van_11_chan_troi_sang_tao_chuy.docx